เมื่อพูดถึงความหลากหลายของทุกสรรพสิ่งในธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นบนบก ใต้น้ำ ในอากาศ หรือแม้แต่ตัวมนุษย์เราเอง ทั้งหมดล้วนแล้วแต่มีความแตกต่างเฉพาะตัวที่ไม่เหมือนกัน ตั้งแต่เรื่องของสีสัน ลักษณะภายนอกและความรู้สึกภายใน ทว่า กรอบของสังคมที่มนุษย์เป็นคนสร้างขึ้น มักจะกำหนดสิ่งที่พวกเขารู้จักไว้แค่เพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้น
Intersex ก็ถือเป็นอีกหนึ่งความเข้าใจผิด ที่หลายๆ คนคิดว่าเป็นเรื่องเหลือเชื่อ เกินจริง หรือเป็นสิ่งที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาบนโลกใบนี้ แต่รู้หรือไม่ว่า Intersex เกิดขึ้นได้ในหลายระดับ ไม่ว่าจะเป็นในฝั่งของโครโมโซมเพศ อวัยวะสืบพันธุ์ ต่อมเพศ หรือในฮอร์โมนเพศก็ตาม อัตลักษณ์ของผู้คนที่เป็นอินเตอร์เซ็กซ์ไม่ใช่เรื่องผิดปกติแต่อย่างใด เพียงแต่ว่าสังคมมองความแตกต่างที่ไม่เหมือนกับตนเองว่าเป็นเรื่องผิดปกติ
เพื่อไม่ให้เป็นการเสียเวลา วันนี้ The Noize Magazine อยากชวนทุกคนทำความเข้าใจเกี่ยวกับ Intersex กันให้มากขึ้น
*บทความนี้เป็นการร่วมมือกันระหว่าง The Noize Magazine และ Thai Intersex Rights*
Intersex คืออะไร?
Intersex คือ ร่มคำ (umbrella term) ที่ใช้เรียกลักษณะเฉพาะทางกายวิภาคของระบบสืบพันธุ์หรือเพศของคนที่มีลักษณะทางชีววิทยาไม่ชัดเจน มีความแตกต่างของโครโมโซมเพศ อวัยวะสืบพันธุ์ ต่อมเพศ หรือระดับฮอร์โมนเพศ เช่น คนที่เกิดมาพร้อมกับร่างกายที่ไม่สามารถบอกได้ชัดเจนว่าเป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย บางคนอาจจะมีลักษณะที่เข้าข่ายทั้งสองเพศ หรือไม่เข้าข่ายเพศใดเลย ทั้งนี้ ลักษณะเหล่านั้นสามารถตรวจพบได้ตั้งแต่แรกเกิด หรือ ไม่สามารถตรวจพบได้จนกว่าจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์
หรืออธิบายให้เข้าใจง่ายๆ อินเตอร์เซ็กซ์ คือ บุคคลที่เกิดมาพร้อมกับร่างกายตามธรรมชาติที่ไม่ตรงกับเพศที่สังคมกำหนดเอาไว้ โดยที่จะต้องเข้าข่ายอย่างใดอย่างหนึ่ง จากทั้งหมด 5 อย่าง นั่นก็คือ
- โครโมโซมเพศ เช่น XX, XY, XXXY, XO, XXX, XXXXX, XYY, XXY เป็นต้น
- อวัยวะสืบพันธ์ภายนอก เช่น จู๋ จิ๋ม ถุงอัณฑะ
- อวัยวะสืบพันธุ์ภายใน และต่อมเพศ เช่น มดลูก รังไข่ อัณฑะ ถุงน้ำเชื้อ
- ระดับฮอร์โมนเพศ
- คุณลักษณะร่างกายภายนอกที่มาจากผลที่ตอบสนองต่อฮอร์โมน เช่น ขนตามร่างกาย โครงสร้างกระดูก เต้านม สะโพก กล้ามเนื้อ และไขมัน
ในอดีต ประเทศไทยใช้คำว่า เพศกำกวม แทนคำว่า อินเตอร์เซ็กซ์ แต่ในปัจจุบันนี้ กลุ่ม Thai Intersex Rights ต้องการสร้างการตระหนักรู้และเปลี่ยนคำจากคำว่า เพศกำกวม เป็น คนที่มีลักษณะทางชีววิทยาไม่ชัดเจนแทน เพื่อโอบรับทุกคนที่มีลักษณะทางชีววิทยาไม่ชัดเจน โดยไม่ได้จำกัดแค่อวัยวะเพศภายนอก แต่เพียงอย่างเดียว
คำไหนที่ไม่ควรใช้เพื่ออธิบายถึงคนอินเตอร์เซ็กซ์
- เพศกำกวม เนื่องจากคำว่า เพศกำกวม เน้นไปถึงอวัยวะเพศภายนอกเป็นหลัก ไม่ได้ครอบคลุมลักษณะอื่นๆ ที่อยู่ใต้ร่มอินเตอร์เซ็กซ์ จึงไม่ควรเลือกใช้คำนี้
- Intersexual / Intersexed เป็นคำที่ล้าสมัย และชวนให้คนเข้าใจผิด เนื่องจาก intersex ไม่ใช่รสนิยมทางเพศ ซึ่งคำว่า Intersexual ชวนให้คนเข้าใจผิดได้ว่าเป็นคนที่ดึงดูดเข้ากับคนอินเตอร์เซ็กซ์เท่านั้น
- DSD หรือ Disorder of Sex Development คนบางกลุ่มเลือกใช้คำนี้ และคนบางกลุ่มไม่เห็นด้วยกับการใช้คำนี้เป็นคำทางการแพทย์
- Hermaphrodite เป็นคำที่ล้าสมัย แม้ว่าจะยังคงมีการใช้ในงานวิจัยทางการแพทย์ในปัจจุบันอยู่บ้าง รวมไปถึงอินเตอร์เซ็กซ์บางคนนำคำนี้กลับมาใช้ใหม่เพื่อเรียกตนเอง แต่โดยหลักแล้ว ไม่ควรใช้คำนี้เพื่ออ้างถึงบุคคลอื่น
- Both Sexes หรือ คนสองเพศ เป็นคำที่ชวนให้สับสน และทำให้คนเข้าใจเกี่ยวกับอินเตอร์เซ็กซ์ผิดไปว่าสามารถมีลักษณะทางเพศที่เป็นไปได้แค่สองประเภทเท่านั้น
จะสามารถใช้คำไหนได้บ้างในการเรียกบุคคลอินเตอร์เซ็กซ์?
สำหรับคนที่ไม่ใช่อินเตอร์เซ็กซ์ เราสามารถใช้คำว่า อินเตอร์เซ็กซ์ เพื่อเรียกบุคคลที่นิยามตัวเองว่าอินเตอร์เซ็กซ์ได้
สำหรับบุคคลอินเตอร์เซ็กซ์ ไม่ว่าคุณจะมีร่างกายใดๆ ที่อยู่ภายใต้ร่มอินเตอร์เซ็กซ์ (เช่น โครโมโซมเพศ อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก อวัยวะสืบพันธุ์ภายใน ระดับฮอร์โมนเพศ หรือ ร่างกายภายนอกที่ตอบสนองต่อฮอร์โมนเพศ) สามารถนิยามตนเองว่า อินเตอร์เซ็กซ์ ได้อย่างเสรี
นอกจากนี้แล้ว Thai Intersex Rights ยังมองว่า บุคคลที่ไม่ได้นิยามว่าเป็นอินเตอร์เซ็กซ์ แต่มีร่างกายภายใต้ร่มคำนี้ สามารถนิยามตนเองได้อย่างหลากหลาย เช่น บุคคลที่มีความแตกต่างของระบบพัฒนาการเพศโดยกำเนิด (persons with innate variations in sex characteristics : Differences of Sex Development หรือ DSD) เป็นต้น
รู้หรือไม่?
ข้อมูลจาก interACT เปิดเผยว่า ในปัจจุบันนี้ มีคำศัพท์ทางการแพทย์มากกว่า 30 คำที่ใช้เรียกลักษณะอินเตอร์เซ็กซ์แบบผสมผสาน เรียกได้ว่า อินเตอร์เซ็กซ์แต่ละบุคคลก็มีความแตกต่างกันไปด้วย
อินเตอร์เซ็กซ์พบบ่อยได้มากกว่าคิด!
ข้อมูลจาก interAct เปิดเผยว่า มีผู้เชี่ยวชาญประเมินว่ามีคนมากถึง 1.7% ทั่วโลก ที่เกิดมาพร้อมกับภาวะอินเตอร์เซ็กซ์ ซึ่งใกล้เคียงกับประชากรทั้งประเทศของรัสเซียหรือเม็กซิโกเลยเชียวล่ะ
นอกจากนี้แล้ว ข้อมูลจาก The Trevor Project เปิดเผยว่า มีเยาวชน LGBTQIAN+ 256 คน หรือ 1.4% นิยามตัวเองว่าเป็น Intersex และกว่า 17% ของเยาวชนที่เป็นอินเตอร์เซ็กซ์ เข้ารับการผ่าตัดเพื่อให้เข้ากับกรอบของสังคมว่าเป็นผู้ชายหรือผู้หญิง
จะรู้ได้ยังไงว่าตัวเองเป็นอินเตอร์เซ็กซ์
หลายคนอาจจะคิดว่า อินเตอร์เซ็กซ์สามารถรู้ได้แค่เพียงมองจากภายนอกเท่านั้น อย่างที่ได้บอกไปข้างต้นว่าอินเตอร์เซ็กซ์ไม่ได้เหมือนกันหมด บางคนอาจจะไม่รู้ด้วยซ้ำว่าตัวเองเป็นอินเตอร์เซ็กซ์ ถ้าหากไม่ได้มีการตรวจทางพันธุกรรม หรือว่าอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกปรากฎให้เห็นชัดเจน เช่น
วัยแรกเกิด : คนอื่นมองเห็นความแตกต่างจากอวัยวะเพศ ตั้งแต่ตอนเกิด
วัยรุ่น : เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในรูปแบบที่ไม่คาดคิด หรือ ไม่เห็นการเปลี่ยนแปลงของตัวเอง เมื่อเทียบกับเพื่อนรุ่นเดียวกัน
วัยผู้ใหญ่ : เมื่อเกิดภาวะมีบุตรยาก หรือปัญหาอื่นๆ ที่เผยให้เห็นความแตกต่างระหว่างตนเองกับผู้อื่น
จากข้อมูลของ interAct เปิดเผยว่า อินเตอร์เซ็กซ์จำนวนมากรู้สึกอับอายในตนเอง เนื่องจากอวัยวะเพศหรือโครงสร้างสืบพันธุ์ของพวกเขาแตกต่างกันออกไป บางคนอาจจะพบกับแรงกดดันทางการแพทย์ให้เปลี่ยนแปลงร่างกายของตนเอง บ้างโดนกดดันจากแพทย์ที่เสนอให้พ่อแม่ผ่าตัดหรือรักษาด้วยการให้ฮอร์โมนกับลูกโดยไม่ได้รับความสมัครใจหรือมีโอกาสได้เลือกเพศของตนเอง ซึ่งอาจอยู่ในหรือนอกเหนือไปจากกรอบเพศแบบทวิลักษณ์ (Gender Binary)
Interphobia คืออะไร?
Interphobia คือ อคติที่เกิดขึ้นต่อบุคคลอินเตอร์เซ็กซ์ บางคนใช้คำว่า Intersexism เพราะว่ามันชี้ให้เห็นชัดว่าการเหยียดเพศเป็นต้นเหตุที่แท้จริง หรือบางคนเลือกใช้คำว่า Endosexism เพื่อบอกว่า ปัญหาอยู่ที่การมองว่าร่างกายที่มีภาวะ endosex ดีกว่าร่างกายที่มีภาวะ intersex ซึ่งคำว่า Endosex หมายถึง บุคคลที่ไม่ใช่อินเตอร์เซ็กซ์ หรือ คนที่มีลักษณะทางกายภาพโดยกำเนิดที่ไม่มีความแตกต่างใดๆ
เราจะเป็นพันธมิตรที่ดีให้กับชาวอินเตอร์เซ็กซ์ได้ยังไงกันบ้าง
- กระจายข้อมูล และให้ความรู้ผ่านช่องทางต่างๆ บนโซเชียลมีเดีย
- ต่อต้านการผ่าตัดที่ไม่จำเป็นและไม่ได้รับความยินยอมในทารกและเด็กที่มีภาวะอินเตอร์เซ็กซ์
- สนับสนุนการคุ้มครองการไม่เลือกปฏิบัติที่ครอบคลุมบุคคลอินเตอร์เซ็กซ์
- ต่อต้านกฎหมายที่ทำให้การใช้ห้องน้ำหรือเล่นกีฬาที่ไม่ตรงกับเครื่องหมายระบุเพศในสูติบัตรเป็นสิ่งผิดกฎหมาย
- สนับสนุนการเปลี่ยนแปลงกฎระเบียบและกฎหมายเกี่ยวกับการระบุตัวตน เพื่อไม่ให้บุคคลอินเตอร์เซ็กซ์ทุกคนต้องเลือกเครื่องหมายระบุเพศเป็นชายหรือหญิง
- ปฏิบัติต่อบุคคลอินเตอร์เซ็กซ์ด้วยความเคารพและใช้สรรพนามที่พวกเขาต้องการ
คุณสามารถทำความเข้าใจเกี่ยวกับ Intersex เพิ่มเติมได้ที่
ชวนอ่านงานเควียร์ที่มีการนำเสนอตัวละครอินเตอร์เซ็กซ์
Resources:
- https://interactadvocates.org/intersex-definitions/
- https://interactadvocates.org/wp-content/uploads/2022/10/Intersex-Variations-Glossary.pdf
- https://interactadvocates.org/wp-content/uploads/2025/02/Talking-About-Intersex-on-Social-Media-Hashtag-and-Language-Guide.pdf
- https://interactadvocates.org/wp-content/uploads/2025/04/DIGITAL-Intersex-101-Handout-Double-Sided-Posters.pdf
- https://www.thetrevorproject.org/research-briefs/experiences-and-mental-health-outcomes-among-intersex-lgbtq-young-people/
- The Trevor Project. (2024). Experiences and Mental Health Outcomes of Intersex LGBTQ+ Young People. https://doi.org/10.70226/FWGT1356